DÙNG MÁY TRỢ THỞ CÓ GÂY PHỤ THUỘC KHÔNG?

Máy Trợ Thở CPAP/BiPAP Hoạt Động Như Thế Nào?

Máy CPAP là gì?

CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) là thiết bị tạo ra áp lực khí liên tục để giữ đường thở mở, giúp bệnh nhân ngưng thở khi ngủ (OSA) hít thở dễ dàng hơn. Máy hoạt động bằng cách:

• Cung cấp luồng khí áp lực dương liên tục qua mặt nạ.
• Giữ đường thở không bị tắc nghẽn.
• Giúp duy trì nồng độ oxy trong máu ổn định suốt giấc ngủ.

Máy BiPAP có khác gì CPAP?

BiPAP (Bilevel Positive Airway Pressure) có hai mức áp lực khác nhau:

• Áp lực hít vào cao hơn: Hỗ trợ hít thở dễ dàng.
• Áp lực thở ra thấp hơn: Giúp bệnh nhân không cảm thấy bị ép buộc khi thở ra.

Máy BiPAP thường được sử dụng cho bệnh nhân OSA nặng hơn hoặc có bệnh lý hô hấp kèm theo.

Máy Trợ Thở CPAP/BiPAP Có Gây Phụ Thuộc Không?

CPAP/BiPAP không gây nghiện hay phụ thuộc sinh lý

Một số người lo ngại rằng nếu sử dụng máy CPAP hoặc BiPAP trong thời gian dài, cơ thể sẽ mất khả năng tự thở hoặc phụ thuộc vào thiết bị. Tuy nhiên, không có bằng chứng y khoa nào cho thấy CPAP/BiPAP gây nghiện hoặc làm suy yếu hệ hô hấp. Những thiết bị này chỉ hỗ trợ mở rộng đường thở trong khi ngủ, không ảnh hưởng đến chức năng phổi hoặc hệ thần kinh.

Tại sao nhiều người cảm thấy “không thể ngủ nếu thiếu CPAP”?

• Chất lượng giấc ngủ được cải thiện: Khi đã quen với giấc ngủ sâu hơn, người dùng nhận thấy sự khác biệt rõ rệt nếu không sử dụng máy.
• Các triệu chứng OSA quay trở lại: Ngưng thở khi ngủ là một rối loạn mạn tính, nên khi không dùng máy, các triệu chứng như ngáy, mệt mỏi, đau đầu buổi sáng có thể xuất hiện lại.
• Cơ thể thích nghi với hơi thở đều đặn: Khi sử dụng CPAP/BiPAP, bệnh nhân có nhịp thở ổn định và lượng oxy máu duy trì tốt hơn, khiến họ cảm thấy an toàn hơn khi ngủ.

Sử dụng CPAP/BiPAP có làm suy yếu cơ hô hấp không?

Không. Hệ thống cơ hô hấp vẫn hoạt động bình thường khi sử dụng máy trợ thở. Máy chỉ giúp mở rộng đường thở trên, giảm sự cản trở luồng không khí. Các cơ vùng cổ họng, lưỡi và hàm vẫn hoạt động như bình thường.

Tác Động Lâu Dài Của CPAP/BiPAP Đối Với Bệnh Nhân OSA

Lợi ích dài hạn của CPAP/BiPAP

Sử dụng CPAP/BiPAP lâu dài giúp:

• Cải thiện giấc ngủ: Bệnh nhân ít tỉnh giấc giữa đêm, ngủ sâu hơn, giảm tình trạng mất ngủ mạn tính.
• Giảm nguy cơ bệnh tim mạch: OSA không điều trị có thể gây tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, đột quỵ.
• Ngăn ngừa suy giảm trí nhớ: Thiếu oxy kéo dài làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ, Alzheimer.
• Tăng năng suất làm việc: Giảm buồn ngủ ban ngày, cải thiện khả năng tập trung.
• Bảo vệ hệ miễn dịch: Giấc ngủ chất lượng giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.

CPAP/BiPAP có tác dụng phụ không?

Dù có nhiều lợi ích, một số người có thể gặp tác dụng phụ:

• Khô miệng, nghẹt mũi: Do luồng khí liên tục làm mất độ ẩm đường thở.
• Khó chịu khi đeo mặt nạ: Một số người cảm thấy khó chịu như cảm giác bị ngộp, cần thời gian để thích nghi.
• Rò rỉ khí: Khi mặt nạ không vừa vặn, có thể gây rò rỉ không khí, làm giảm hiệu quả điều trị.

Làm thế nào để giảm tác dụng phụ?

• Dùng máy tạo ẩm: Hầu hết CPAP ngày nay đều có tích hợp hộp tạo ẩm trong máy để giảm khô miệng.
• Chọn mặt nạ phù hợp: Có nhiều loại mặt nạ CPAP (che mũi, che miệng, gắn mũi), cần chọn loại phù hợp.
• Thực hiện bài tập cơ hàm: Một số bài tập giúp tăng cường cơ hô hấp, hỗ trợ giảm lệ thuộc vào CPAP.
• Khám bác sĩ định kỳ: Định kỳ kiểm tra để điều chỉnh áp lực phù hợp với tình trạng bệnh.

Nếu dừng sử dụng CPAP/BiPAP thì điều gì xảy ra?

Khi bệnh nhân ngưng sử dụng máy trợ thở, các triệu chứng OSA có thể quay trở lại, bao gồm:

• Ngáy to, gián đoạn giấc ngủ
• Buồn ngủ, giảm tập trung ban ngày
• Tăng nguy cơ huyết áp cao, bệnh tim mạch

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là máy “gây nghiện”, mà do bệnh nhân vẫn mắc OSA và cần hỗ trợ duy trì đường thở mở.

Làm Sao Để Sử Dụng CPAP/BiPAP Mà Không Lo Ngại Phụ Thuộc?

Kết hợp các biện pháp hỗ trợ điều trị OSA

• Giảm cân: Mỡ thừa vùng cổ có thể gây hẹp đường thở.
• Thay đổi tư thế ngủ: Ngủ nghiêng giúp giảm nguy cơ tắc nghẽn đường thở.
• Tập thở và rèn luyện cơ hàm: Một số bài tập như thổi kèn, yoga có thể hỗ trợ đường thở tốt hơn.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

• Định kỳ kiểm tra sức khoẻ để bác sĩ đánh giá mức độ OSA có thay đổi hay không.
• Nếu tình trạng cải thiện, bác sĩ có thể định chuẩn mức áp lực phù hợp.

Kết Luận:

Máy CPAP/BiPAP không gây “nghiện” hay làm cơ thể “mất khả năng tự thở”. Bệnh nhân chỉ cảm thấy cần máy vì họ đã quen với giấc ngủ chất lượng cao hơn khi sử dụng. Nếu lo ngại về việc dùng CPAP lâu dài, hãy kết hợp các phương pháp hỗ trợ khác để cải thiện tình trạng OSA.

Nếu bạn hoặc người thân đang cân nhắc sử dụng CPAP nhưng lo lắng về việc phụ thuộc, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có lời khuyên phù hợp.

Tài liệu tham khảo

1. American Academy of Sleep Medicine. “CPAP Therapy for Sleep Apnea.”
2. National Sleep Foundation. “Understanding Sleep Apnea and CPAP.“
3. Mayo Clinic. “BiPAP vs CPAP: Which is Better for You?”

SleepFi

Địa chỉ: 114 đường số 32, tiểu khu 1, Bình Trị Đông B, Bình Tân, TP.HCM

Hotline: 0916872112