Ngưng thở khi ngủ là một vấn đề sức khỏe ngày càng trở nên phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới, và Việt Nam không phải là ngoại lệ. Tính đến nay, khoảng 10 triệu người Việt Nam [1] đang phải đối diện với nguy cơ mắc phải chứng ngưng thở khi ngủ. Điều đáng lo ngại là con số này không ngừng tăng lên theo thời gian do các yếu tố như béo phì, áp lực công việc và lối sống không lành mạnh.
Mục đích của bài viết là tạo ra sự nhận thức và sự hiểu biết sâu hơn về ngưng thở khi ngủ trong cộng đồng, từ đó khuyến khích việc sớm nhận biết, điều trị và phòng ngừa căn bệnh này. Thông qua việc cung cấp thông tin chi tiết về triệu chứng, nguyên nhân, phương pháp chẩn đoán và điều trị, bài viết mong muốn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của những người mắc ngưng thở khi ngủ và giảm thiểu nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm.
Ngưng thở khi ngủ là gì?
1. Định nghĩa và triệu chứng
Ngưng thở khi ngủ là một tình trạng trong đó người bệnh trải qua những khoảng thời gian (trong hơn 10 giây) ngừng thở hoặc hơi thở giảm sút đáng kể trong khi họ đang ngủ. Điều này thường xuyên xảy ra và có thể lặp đi lặp lại nhiều lần trong một đêm. Triệu chứng chính của ngưng thở khi ngủ thường bao gồm:
Ngáy to, tiếng ngáy có thể ngắt quãng hoặc đột ngột im bặt: Đây là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của ngưng thở khi ngủ, và nó thường gây ra sự phiền toái không chỉ cho người bệnh mà còn cho người sống cùng.
Ngủ không ngon giấc, thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm: Do việc ngừng thở khi ngủ có thể làm gián đoạn quá trình ngủ tự nhiên, nên người bệnh thường gặp phải vấn đề về chất lượng giấc ngủ.
Buồn ngủ ban ngày, mệt mỏi, thiếu tỉnh táo: Vì giấc ngủ không đủ chất lượng vào ban đêm, nên người bệnh thường trải qua cảm giác mệt mỏi và buồn ngủ vào ban ngày.
Khô miệng, đau đầu sau khi ngủ dậy: Do việc hô hấp không đủ hiệu quả, người bệnh thường gặp phải tình trạng khô miệng và đau đầu sau khi thức dậy.
2. Tác hại của ngưng thở khi ngủ
Ngưng thở khi ngủ có thể gây ra nhiều tác hại đáng kể cho sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Một số tác hại phổ biến của ngưng thở khi ngủ bao gồm:
Tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch: Ngưng thở khi ngủ liên tục có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như cao huyết áp, nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
Gây rối loạn chuyển hóa: ngưng thở khi ngủ có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa của cơ thể, dẫn đến tiểu đường, béo phì và các vấn đề liên quan đến chuyển hóa.
Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần: Do ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng giấc ngủ, ngưng thở khi ngủ có thể gây ra các vấn đề về tâm trạng như lo âu và trầm cảm.
Giảm chất lượng cuộc sống: Vì gây ra mệt mỏi, buồn ngủ và ảnh hưởng đến tinh thần, ngưng thở khi ngủ có thể ảnh hưởng đến khả năng làm việc và học tập của người bệnh, từ đó làm giảm chất lượng cuộc sống.
Nguyên nhân và đối tượng nguy cơ cao
Tắc nghẽn đường thở là một trong những nguyên nhân chính của ngưng thở khi ngủ, và nó có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau. Trong số đó, béo phì được xem là một trong những yếu tố quan trọng nhất. Khi bạn thừa cân hoặc béo phì, mỡ cơ thể có thể tạo ra áp lực lên hệ thống hô hấp khi bạn nằm xuống, gây ra tắc nghẽn đường thở. Điều này làm giảm lượng không khí có thể đi vào phổi, dẫn đến việc bạn ngưng thở hoặc thở một cách nông.
Ngoài ra, cấu trúc không đồng đều hoặc hẹp của vòm họng cũng có thể gây ra tình trạng này. Khi các mô mềm trong vòm họng không giữ được tư thế mở rộng đủ để cho không khí đi qua, điều này cũng có thể dẫn đến tắc nghẽn đường thở.
Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng nguy cơ mắc ngưng thở khi ngủ. Nếu có người trong gia đình mắc bệnh này, nguy cơ mắc ngưng thở khi ngủ của bạn cũng sẽ tăng lên, do yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến cấu trúc hệ thống hô hấp.
Ngoài ra, sử dụng rượu bia hoặc thuốc lá cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc ngưng thở khi ngủ. Thuốc lá và rượu bia có thể làm nghẽn đường hô hấp hoặc làm yếu cơ bắp ở hầu họng, tạo điều kiện cho việc xảy ra các vấn đề về hô hấp khi bạn đang ngủ.
Chẩn đoán và điều trị ngưng thở khi ngủ
1. Phương pháp chẩn đoán
Để chẩn đoán ngưng thở khi ngủ, các phương pháp chẩn đoán được sử dụng để đánh giá mức độ nghiêm trọng của tình trạng và xác định nguyên nhân cụ thể. Một trong những phương pháp chẩn đoán chính xác nhất là Đo đa ký giấc ngủ (PSG). Trong quá trình này, bệnh nhân sẽ được giám sát khi ngủ qua các thiết bị đo đa ký, ghi lại các thông số như hoạt động não, nhịp tim, chuyển động cơ thể và hơi thở. Dựa trên các dữ liệu thu được, các chuyên gia có thể đưa ra đánh giá chính xác về mức độ và loại ngưng thở khi ngủ mà bệnh nhân đang gặp phải.
2. Các phương pháp điều trị hiệu quả
Sử dụng máy thở áp lực dương liên tục (CPAP): Đây là phương pháp điều trị chính cho ngưng thở khi ngủ. Máy CPAP tạo ra một áp lực liên tục, giúp mở rộng đường thở và ngăn chặn sự tắc nghẽn. Việc sử dụng máy CPAP thường được coi là hiệu quả và an toàn.
Giảm cân: Đối với những người béo phì, việc giảm cân có thể giảm bớt áp lực lên hệ thống hô hấp và cải thiện triệu chứng của ngưng thở khi ngủ.
Thay đổi lối sống: Bỏ hút thuốc lá và giảm việc sử dụng rượu bia có thể giúp giảm nguy cơ ngưng thở khi ngủ. Tập thể dục đều đặn cũng có thể cải thiện sức khỏe hô hấp và giảm triệu chứng của bệnh.
Phẫu thuật: Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể được xem xét để sửa các vấn đề về cấu trúc hệ thống hô hấp, đặc biệt là khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.
Tìm hiểu thêm thông tin sản phẩm hỗ trợ điều trị ngưng thở khi ngủ TẠI ĐÂY.
3. Ý nghĩa của việc điều trị sớm và hiệu quả
Việc chẩn đoán và điều trị ngưng thở khi ngủ sớm và hiệu quả có ý nghĩa quan trọng trong việc ngăn chặn các biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Bằng cách điều trị sớm, bệnh nhân có thể tránh được các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như bệnh tim mạch, đột quỵ và tiểu đường. Đồng thời, việc điều trị hiệu quả cũng giúp cải thiện giấc ngủ và tăng cường sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.
Phòng ngừa ngưng thở khi ngủ
1. Biện pháp phòng ngừa cụ thể
Các biện pháp phòng ngừa ngưng thở khi ngủ bao gồm duy trì cân nặng hợp lý, hạn chế sử dụng rượu bia và thuốc lá, ngủ đủ giấc và đúng giờ, thực hiện thường xuyên các hoạt động vận động, và khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các vấn đề sức khỏe liên quan đến ngưng thở khi ngủ.
2. Ý nghĩa của việc duy trì sức khỏe tổng thể
Việc duy trì sức khỏe tổng thể là yếu tố quan trọng trong việc ngăn chặn ngưng thở khi ngủ và các biến chứng liên quan. Bằng cách duy trì một lối sống lành mạnh và chăm sóc sức khỏe định kỳ, người dân có thể giảm thiểu nguy cơ mắc các vấn đề hô hấp và tăng cường hệ thống miễn dịch, từ đó giúp cơ thể chống lại các căn bệnh đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống.
Bạn có thể đánh giá nguy cơ mắc ngưng thở khi ngủ trực tiếp tại đây.
[1] Bộ giáo dục và đào tạo, Bộ y tế Đại học Y Dược … (n.d.-d). https://ump.edu.vn/uploads/ckeditor/files/TIẾN SĨ – SAU ĐẠI HỌC/ĐẶNG THỊ MAI KHUÊ – LA.pdf
SleepFi
