Ngưng thở khi ngủ là một dạng rối loạn giấc ngủ ngày càng phổ biến, gây ra tình trạng ngừng hoặc giảm thở nhiều lần trong khi ngủ và có mối quan hệ mật thiết với tình trạng thừa cân béo phì
Ngưng thở khi ngủ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, bệnh chuyển hóa đột quỵ, đái tháo đường, trầm cảm và làm nặng thêm các bệnh lý nền mạn tính theo một số nguyên cứu. Bệnh gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống và công việc, tăng nguy cơ gây tai nạn nghề nghiệp, tai nạn giao thông.
Triệu chứng
Triệu chứng của hội chứng ngưng thở khi ngủ đa dạng, không đặc trưng nên thường nhầm lẫn với những bệnh lý khác hoặc không được chú ý đến. Có 2 nhóm triệu chứng:
- Triệu chứng ban ngày: mệt mỏi, buồn ngủ ban ngày quá mức, thay đổi tính tình, khó tập trung, suy giảm trí nhớ,…
- Triệu chứng ban đêm: ngáy to và thường xuyên, ngáy là triệu chứng phổ biến nhất được phát hiện ở những bệnh nhân mắc ngưng thở khi ngủ, bệnh nhân phải thức giấc nhiều lần trong lúc ngủ vì ngưng thở hoặc phát ra những âm thanh giống như bị nghẹt thở, khịt mũi được người ngủ chung kể lại,..
Phân loại ngưng thở khi ngủ theo cơ chế:
Việc phân loại ngưng thở khi ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định phương pháp điều trị, cải thiện hiệu quả điều trị tốt hơn.
Có ba loại chính:
- Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA)
- Ngưng thở khi ngủ trung ương (CSA)
- Một số người có sự kết hợp giữa chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn và trung ương được gọi là ngưng thở khi ngủ hỗn hợp.
Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA)
Định nghĩa
Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA) là một dạng rối loạn giấc ngủ liên quan hô hấp, đặc trưng bởi tình trạng giảm hoặc ngừng hoàn toàn dòng khí ra vào phổi kéo dài trên 10 giây nhưng không quá 120 giây, đồng thời các cơ hô hấp vẫn đang hoạt động.
Nguyên nhân
Trong khi ngủ, các cơ vùng hầu họng thư giãn quá mức, theo chiều trọng lực khi nằm ngửa các cơ chùng xuống và làm hẹp đường hô hấp trên. Điều này dẫn đến giảm một phần (giảm thở) và ngừng thở hoàn toàn (ngưng thở) kéo dài ít nhất 10 giây, làm giảm oxy máu đột ngột. Khi đó, não sẽ đưa ra tín hiệu cảnh báo buộc cơ thể thức giấc để phục hồi nhịp thở bình thường. Sự gián đoạn giấc ngủ như thế này có thể xảy ra hàng trăm lần trong một đêm. Kết quả là chất lượng giấc ngủ bị gián đoạn, thường tạo ra tình trạng buồn ngủ ban ngày quá mức.
Ngưng thở khi ngủ trung ương (CSA)
Định nghĩa
Ngưng thở khi ngủ trung ương đặc trưng bởi tình trạng giảm hoặc ngừng hoàn toàn dòng khí ra vào phổi kéo dài trên 10 giây nhưng không quá 120 giây và không có sự hoạt động của các cơ hô hấp.
So với ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn, ngưng thở khi ngủ trung ương hiếm gặp hơn.
Nguyên nhân
Nguyên nhân chủ yếu là do sự bất thường ở trung tâm điều hòa hô hấp ở thân não.
Đối với người bình thường, thân não rất nhạy cảm với sự thay đổi nồng độ CO2 trong máu. Khi nồng độ CO2 máu cao, thân não sẽ ra tín hiệu để các cơ hô hấp hoạt động mạnh mẽ hơn, cụ thể là thở nhanh và sâu hơn để loại bỏ CO2.
Khi một người mắc ngưng thở khi ngủ trung ương, thân não kém nhạy cảm với sự thay đổi nồng độ CO2 máu. Điều này khiến họ đang ngủ, có thể ngừng thở hoặc giảm thở.
Có nhiều lý do khiến thân não không còn nhạy cảm với nồng độ CO2 máu. Ví dụ, đột quỵ, suy tim, viêm não hoặc dị tật bẩm sinh ở não, thuốc Opioid dùng để giảm đau và một số loại thuốc khác hoặc sống ở vùng cao cũng có thể gây ra chứng ngưng thở khi ngủ trung ương.
Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ngưng thở khi ngủ
Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA)
- Người thừa cân, béo phì
- Chu vi vòng cổ lớn: > 43cm với nam, > 38cm với nữ
- Đàn ông trung niên và phụ nữ sau mãn kinh
- Người có bất thường về cấu trúc xương và mô mềm ở đầu và cổ
- Người mắc Hội chứng Down
- Trẻ có amidan và vòm họng to
- Bất cứ ai có thành viên gia đình mắc OSA
- Những người bị rối loạn nội tiết như bệnh to đầu chi và suy giáp
- Người hút thuốc lá
- Người bị nghẹt mũi về đêm do bất thường hình thái học, viêm mũi hoặc cả hai.
Ngưng thở khi ngủ trung ương (CSA)
- Lớn tuổi
- Nam giới
- Bệnh lý tim mạch như Suy tim sung huyết
- Sử dụng thuốc giảm đau có chất gây nghiện: Thuốc opioid, đặc biệt là thuốc có tác dụng kéo dài như methadone
- Đột quỵ
Ngưng thở khi ngủ có thể phòng ngừa được không?
Ngưng thở khi ngủ có thể phòng ngừa bằng các cách điều chỉnh một số yếu tố sau đây:
- Không nên dùng rượu bia hoặc thuốc ngủ: các cơ vùng hầu họng sẽ thư giãn hơn khi sử dụng rượu, thuốc ngủ, đó là lí do làm hẹp đường thở, dẫn thở khó thở hơn khi ngủ.
- Bỏ thuốc lá: vì thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc ngưng thở khi ngủ theo nhiều nghiên cứu.
- Kiểm soát cân nặng và thay đổi chế độ ăn, tập thể thao lành mạnh
- Thay đổi tư thế ngủ, nếu có thói quen ngủ nằm ngửa thì hãy chuyển sang nằm nghiêng.
- Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi có các yếu tố nguy cơ mắc ngưng thở khi ngủ kể trên.
Hội chứng ngưng thở khi ngủ gây ra các vấn đề nghiêm trọng như nguy cơ mắc tăng huyết áp, suy tim, đột quỵ, đái tháo đường, ung thư và rối loạn hành vi khác sẽ cao hơn nếu không được điều trị kịp thời. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có nhiều khả năng gặp tai nạn giao thông, tai nạn nghề nghiệp nếu lái xe hoặc làm việc trong lúc buồn ngủ. Một khi đã được chẩn đoán mắc ngưng thở khi ngủ thì điều trị kịp thời là rất quan trọng.
Tìm hiểu thêm thông tin sản phẩm hỗ trợ điều trị ngưng thở khi ngủ TẠI ĐÂY.
SleepFi
