Ngưng thở khi ngủ (Sleep Apnea) là một rối loạn hô hấp trong khi ngủ, khi mà việc đưa ra không khí vào phổi bị gián đoạn hoặc dừng lại, thường kéo theo việc gián đoạn giấc ngủ ban đêm.
Có 2 loại ngưng thở khi ngủ chính:
- Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (Obstructive Sleep Apnea – OSA): Do sự cản trở của đường hô hấp, thường là do sự giãn nỡ quá mức của các cơ vùng cổ.
- Ngưng thở khi ngủ trung ương (Central Sleep Apnea – CSA): Do sự mất kích thích từ não để duy trì việc hô hấp.
Các triệu chứng phổ biến của OSA bao gồm ngáy to, nghẹt thở hoặc thở hổn hển khi ngủ và buồn ngủ ban ngày.
Chẩn đoán ngưng thở khi ngủ đòi hỏi sự kết hợp thăm khám lâm sàng và các phương pháp đo đa ký giấc ngủ để xác định chính xác tình trạng và đưa ra phương án điều trị thích hợp.
Nếu không được điều trị, OSA là một căn bệnh có khả năng gây tử vong, làm tăng nguy cơ mắc nhiều biến chứng về sức khỏe, bao gồm tăng huyết áp, suy tim sung huyết, rung nhĩ, bệnh động mạch vành, đột quỵ và tiểu đường tuýp 2.
Các bước chẩn đoán ngưng thở khi ngủ chính xác
Chẩn đoán ngưng thở khi ngủ là quá trình quan trọng để xác định mức độ nghiêm trọng và loại của rối loạn hô hấp khi ngủ. Các bước chẩn đoán thường bao gồm:
- Thăm khám lâm sàng bởi bác sĩ có chuyên môn:
- Bác sĩ thường sẽ thảo luận với bệnh nhân về các triệu chứng và dấu hiệu mà họ có thể trải qua, cũng như về tiền sử bệnh lý và yếu tố rủi ro.
- Bác sĩ có thể thực hiện một số kiểm tra lâm sàng để đánh giá các dấu hiệu của ngưng thở khi ngủ, như kiểm tra vùng cổ để xem có sự cản trở nào không, đánh giá nguy cơ mắc ngưng thở khi ngủ qua bảng điểm STOP-BANG.
- Thực hiện xét nghiệm giấc ngủ phù hợp:
- Đo đa ký giấc ngủ (Polysomnography – PSG): là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán ngưng thở khi ngủ theo Hội y học giấc ngủ Hoa Kỳ (AASM). Đa ký giấc ngủ ghi lại và đánh giá nhiều thông số như sóng não, dòng không khí (hô hấp), nhịp tim, chuyển động mắt và cơ, giúp xác định mức độ nghiêm trọng và loại ngưng thở khi ngủ.
- Đo đa ký hô hấp: Dành cho những trường hợp có triệu chứng nhẹ và không có yếu tố rủi ro cao. Sử dụng thiết bị đo tại nhà để ghi lại một số thông số cơ bản như dòng không khí và nhịp tim.
- Đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh và đưa ra phương án điều trị phù hợp:
- Dựa trên số lần ngưng thở và giảm thở trong mỗi giờ ngủ (Chỉ số ngưng thở giảm thở – AHI), bác sĩ xác định mức độ nghiêm trọng của rối loạn hô hấp khi ngủ.
- Bác sĩ đánh giá tác động của ngưng thở khi ngủ đến sức khỏe tổng thể của bệnh nhân, bao gồm ảnh hưởng đến huyết áp, tim mạch và chất lượng cuộc sống.
- Đánh giá yếu tố nguy cơ như mức độ béo phì, hút thuốc, tiêu thụ rượu, và di truyền để đưa ra phương án điều trị phù hợp.
Các phương pháp điều trị ngưng thở khi ngủ
Các phương pháp điều trị chính bao gồm:
- Thay đổi lối sống, kiểm soát các yếu tố nguy cơ
- Sử dụng thiết bị áp lực đường thở dương liên tục (CPAP) hoặc dụng cụ miệng
- Phẫu thuật hoặc kích thích dây thần kinh
Theo Hiệp hội Y học giấc ngủ Hoa Kỳ (ASSM), việc lựa chọn phương pháp điều trị còn phụ thuộc vào mức độ của bệnh, thông qua chỉ số ngưng thở – giảm thở (AHI).
Kết Luận
Chẩn đoán chính xác của ngưng thở khi ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định hướng điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Sự kết hợp giữa các phương pháp chẩn đoán như PSG và đo tại nhà giúp tối ưu hóa việc đưa ra quyết định và quản lý hiệu
SleepFi
