Ngưng thở khi ngủ là một rối loạn giấc ngủ nguy hiểm có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Khi nào bạn cần khám và điều trị? Tìm hiểu các dấu hiệu, phương pháp chẩn đoán và điều trị hiệu quả.
Ngưng thở khi ngủ là gì?
Ngưng thở khi ngủ (Obstructive Sleep Apnea – OSA) là một rối loạn giấc ngủ phổ biến, trong đó đường thở bị tắc nghẽn lặp đi lặp lại trong khi ngủ, gây gián đoạn hơi thở. Tình trạng này có thể kéo dài từ vài giây đến hơn một phút và lặp lại nhiều lần trong đêm. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, ngưng thở khi ngủ có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe.
Ngưng thở khi ngủ có ba loại chính:
- Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA): Phổ biến nhất, xảy ra khi cơ họng và mô mềm trong cổ họng bị chùng xuống và chặn đường thở.
- Ngưng thở khi ngủ trung ương (CSA): Xảy ra khi não không gửi tín hiệu thích hợp đến các cơ kiểm soát hơi thở.
- Ngưng thở khi ngủ hỗn hợp: Kết hợp cả hai loại trên.
Dấu hiệu nhận biết ngưng thở khi ngủ
Nhiều người mắc ngưng thở khi ngủ nhưng không nhận ra, do các triệu chứng chủ yếu xuất hiện trong lúc ngủ. Một số dấu hiệu phổ biến bao gồm:
Các triệu chứng ban đêm
- Ngáy to, không đều
- Thức giấc đột ngột do cảm giác nghẹt thở
- Ngừng thở trong lúc ngủ (thường do người khác phát hiện)
- Đổ mồ hôi đêm, ngủ không yên giấc
Các triệu chứng ban ngày
- Đau đầu vào buổi sáng
- Buồn ngủ ban ngày quá mức
- Khó tập trung, trí nhớ suy giảm
- Cáu kỉnh, thay đổi tâm trạng
- Khô miệng khi thức dậy
Nếu bạn hoặc người thân có những dấu hiệu trên, đặc biệt là tình trạng ngáy lớn kèm theo buồn ngủ ban ngày, hãy cân nhắc đi khám sớm.
Ngưng thở khi ngủ có nguy hiểm không?
Ngưng thở khi ngủ không chỉ làm giảm chất lượng giấc ngủ mà còn gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng:
Tăng nguy cơ bệnh tim mạch
Theo nghiên cứu từ American Heart Association, OSA có liên quan chặt chẽ đến cao huyết áp, rối loạn nhịp tim, suy tim và đột quỵ. Mỗi lần ngừng thở trong khi ngủ làm giảm oxy trong máu, tăng áp lực lên tim và mạch máu.
Đái tháo đường và rối loạn chuyển hóa
Một nghiên cứu của National Institutes of Health (NIH) cho thấy OSA làm tăng nguy cơ kháng insulin và đái tháo đường type 2 do gián đoạn giấc ngủ và giảm oxy máu kéo dài.
Ảnh hưởng đến não bộ
Mất oxy liên tục có thể gây tổn thương não, làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer, suy giảm nhận thức và trầm cảm.
Tai nạn giao thông do buồn ngủ
Những người mắc OSA có nguy cơ bị tai nạn giao thông cao hơn gấp 2-3 lần do buồn ngủ ban ngày và giảm khả năng tập trung khi lái xe.
Khi nào cần đi khám ngưng thở khi ngủ?
Bạn nên đi khám sớm nếu gặp các tình trạng sau:
- Ngáy to, kéo dài, kèm theo ngừng thở khi ngủ
- Buồn ngủ quá mức vào ban ngày, dù đã ngủ đủ giờ
- Thường xuyên thức dậy với cảm giác nghẹt thở, tim đập nhanh
- Khó tập trung, trí nhớ suy giảm nghiêm trọng
- Được chẩn đoán mắc bệnh tim mạch, tiểu đường, hoặc béo phì
Những người có yếu tố nguy cơ cao như béo phì, cổ to, hút thuốc, sử dụng rượu bia nhiều hoặc có tiền sử gia đình bị OSA cũng nên kiểm tra định kỳ.
Chẩn đoán ngưng thở khi ngủ như thế nào?
Để chẩn đoán OSA, bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm sau:
Đo đa ký giấc ngủ (Polysomnography – PSG)
Đây là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán OSA. Người bệnh sẽ ngủ qua đêm tại phòng thí nghiệm giấc ngủ, nơi các cảm biến sẽ theo dõi:
- Hoạt động não
- Chuyển động mắt
- Nhịp tim, mức oxy trong máu
- Hô hấp và cử động cơ thể
Đo đa ký hô hấp tại nhà (Home Sleep Apnea Test – HSAT)
Nếu không thể đến phòng thí nghiệm, bác sĩ có thể chỉ định máy đo đa ký hô hấp tại nhà như Nox T3s, Braebon, Apnealink Air để theo dõi tình trạng ngưng thở khi ngủ.
Phương pháp điều trị ngưng thở khi ngủ
Thay đổi lối sống
- Giảm cân nếu thừa cân
- Tránh rượu bia và thuốc lá
- Nằm nghiêng khi ngủ thay vì nằm ngửa
Điều trị bằng thiết bị hỗ trợ
- Máy CPAP (Continuous Positive Airway Pressure): Phương pháp phổ biến nhất, cung cấp luồng khí áp lực dương để giữ đường thở mở.
- Dụng cụ đẩy hàm dưới (MADs): Dành cho OSA nhẹ đến trung bình, giúp đẩy hàm dưới ra trước để mở đường thở.
Phẫu thuật
Dành cho các trường hợp OSA nặng không đáp ứng với CPAP, bao gồm:
- Phẫu thuật cắt amidan, chỉnh vòm họng
- Phẫu thuật hàm mặt mở rộng đường thở
Kết luận
Ngưng thở khi ngủ là một bệnh lý nguy hiểm, nhưng có thể chẩn đoán và điều trị hiệu quả. Nếu bạn có các triệu chứng nghi ngờ, hãy chủ động đi khám để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Tài liệu tham khảo
- American Academy of Sleep Medicine (AASM). “Obstructive Sleep Apnea: Diagnosis and Treatment.”
- National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI). “Sleep Apnea and Cardiovascular Health.”
- National Institutes of Health (NIH). “Diabetes and Sleep Apnea: A Critical Connection.”
- Mayo Clinic. “Sleep Apnea Symptoms and Causes.”
- World Journal of Otorhinolaryngology. “Surgical Treatment for Obstructive Sleep Apnea.”
SleepFi
Địa chỉ: 114 đường số 32, tiểu khu 1, Bình Trị Đông B, Bình Tân, TP.HCM
Hotline: 0916872112
